Hier was Bertram
Bekijk hier de trailer.
Bekijk hier de film.
Een struikelsteen voor Bertram Polak
Op 29 april 2011 werd in de Professor Dondersstraat in Tilburg voor het huis op nr. 77 een zogenoemde ‘struikelsteen’ in het trottoir geplaatst. De steen is een blijvende herinnering aan Bertram Polak (1918-1942), die hier met zijn joodse familie woonde tot aan het uitbreken van de oorlog. In het huis woont momenteel prof. dr. Arnoud-Jan Bijsterveld, die op zoek naar de oorsprong van zijn woning, is gestuit op de geschiedenis van de familie Polak, die het huis eind jaren twintig bouwde.
Verhalis maakte opnames tijdens het plaatsen van de struikelsteen* en van de bijzondere ontmoetingen die daaromheen plaatsvonden tussen de familie-leden van Bertram Polak. Zij kwamen voor de ceremonie uit de VS en Israël naar Nederland en hadden elkaar weinig of nooit ontmoet. Veel foto's en herinneringen werden uitgewisseld.
Van deze bijzondere ontmoetingen en de zoektocht naar het hele verhaal maakte Verhalis de documentaire: Hier was Bertram.
Het verhaal van Bertram, kort samengevat
Zijn familie vluchtte in mei 1940 naar Engeland en later naar de VS. Bertram vocht op dat moment in het Nederlandse leger tegen de Duitsers. Toen Nederland capituleerde en hij terugkeerde naar Tilburg, was zijn familie vertrokken. In december 1941 heeft hij met zijn vriend, de Tilburgse huisarts Alfred de Wit, en het Tilburgse echtpaar Spier-Bendien, geprobeerd met een boot te vluchten. Hij werd verraden, belandde in de gevangenis in Scheveningen (waar hij, zo ontdekte het NIOD onlangs, zijn naam in zijn cel kraste), werd met zijn lotgenoten in februari of april 1942 overgebracht naar Kamp Amersfoort en vandaar met het transport van 16/17 juli naar Auschwitz, waar hij een maand later werd vermoord. Dit alles heeft A.J. Bijsterveld kunnen reconstrueren aan de hand van herinneringen, losse documenten en enkele brieven.
Lees meer in het artikel uit Brabants dagblad.
Op de crowdfunding-site zijn nog steeds reacties van donateurs te lezen. De crowdfunding heeft een derde van de filmkosten bij elkaar gebracht. Meer dan 200 particulieren uit de hele werleld steunden het project.
Met het geld van de crowdfunding hebben we ook een vertaling van de film kunnen laten maken in het Engels en Hebreeuws.
Die staan nu online:
Here was Bertram Hebreeuws
Here was Bertram Engels
Hier was Bertram Nederlands
Vertoningen van de film Hier was Bertram
De film is vertoond in Kamp Vught, Filmfoyer Tilburg, Chassétheater Breda en op Omroep Brabant, Museum of the Jewish people in Tel Aviv. Yad Vashem in Jeruzalem, Nederlands Instituut in Rome.
Bekijk hier het item over de plaatsing van de struikelsteen dat Omroep Brabant heeft gemaakt.
Dit project werd naast de crowdfunding mogelijk gemaakt door steun van:
Stichting Leerstoel Cultuur in Brabant, Stichting Brabants Heem, Provincie Noord-Brabant, Erfgoed Brabant, Prins Bernhard Cultuurfonds, Stads-museum Tilburg, het Delafonds en Lumineus.
*Het project Stolpersteine (letterlijk ‘struikelstenen’) is gestart in 1994 in Berlijn door de Duitse kunstenaar Günther Demnig. Inmiddels zijn in tien landen ruim 22.000 van deze gedenksteentjes voor slachtoffers van het Naziregime geplaatst voor de huizen waarin zij woonden voordat zij werden omgebracht.
